Ảnh Hưởng Của Di Truyền Đến Trọng Lượng Cơ Thể: Béo Phì Có Phải Do Gen?

Nhiều người cho rằng cân nặng của một người chủ yếu do gen quyết định. Tuy nhiên, thực tế không hoàn toàn như vậy. Di truyền có thể đóng vai trò quan trọng, nhưng lối sống, chế độ ăn uống và thói quen vận động mới là yếu tố quyết định cân nặng của bạn. Điều này có thực sự là do gen hay không? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa di truyền và béo phì, đồng thời cung cấp giải pháp để kiểm soát cân nặng ngay cả khi có yếu tố di truyền bất lợi.

Gen Có Ảnh Hưởng Đến Cân Nặng Như Thế Nào?

Bạn có bao giờ thắc mắc vì sao có những người ăn nhiều nhưng vẫn không tăng cân, trong khi bản thân chỉ cần ăn một chút cũng dễ dàng tích mỡ? Nhiều người tin rằng nguyên nhân chính là do gen di truyền. Nếu trong gia đình có nhiều người béo phì, thì khả năng con cái cũng sẽ có vóc dáng tương tự.

Nhưng thực tế, khoa học đã chỉ ra rằng yếu tố di truyền chỉ ảnh hưởng một phần, còn lại phụ thuộc vào lối sống và cách kiểm soát chế độ ăn uống. Vậy gen tác động đến cân nặng như thế nào? Liệu có cách nào giúp kiểm soát cân nặng ngay cả khi có yếu tố di truyền bất lợi?

Yếu Tố Di Truyền Trong Việc Chuyển Hóa Năng Lượng

Nhiều nghiên cứu khoa học đã phát hiện hơn 400 gen có liên quan đến béo phì, trong đó một số gen ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa năng lượng, lưu trữ chất béo và cảm giác đói no.

• Một số người có gen chuyển hóa chậm, khiến họ dễ dàng tích trữ calo dư thừa dưới dạng mỡ. Điều này lý giải vì sao họ ăn ít nhưng vẫn tăng cân.
• Ngược lại, một số người lại có gen chuyển hóa nhanh, giúp họ đốt cháy năng lượng hiệu quả hơn, khiến việc tăng cân trở nên khó khăn ngay cả khi ăn nhiều.

Điều này có nghĩa là di truyền có thể ảnh hưởng đến tốc độ trao đổi chất và khả năng lưu trữ mỡ của cơ thể, nhưng không hoàn toàn quyết định cân nặng của bạn.

Xem thêm: 12 Triệu Chứng Tiểu Đường Nguy Hiểm – Đừng Để Đến Khi Quá Muộn – Gluzabet

Tại Sao Có Người Ăn Ít Vẫn Tăng Cân, Trong Khi Người Khác Ăn Nhiều Mà Không Béo?

Vai Trò Của Gen Liên Quan Đến Cảm Giác Đói Và No

Các gen có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể kiểm soát hormone leptin và ghrelin, hai hormone quan trọng điều chỉnh cảm giác đói và no.

• Leptin giúp báo hiệu cho não bộ biết khi nào cơ thể đã no. Nếu có đột biến gen khiến leptin hoạt động kém hiệu quả, bạn có thể liên tục cảm thấy đói ngay cả khi đã ăn đủ.
• Ghrelin là hormone kích thích cảm giác thèm ăn. Một số người có mức ghrelin cao hơn bình thường, khiến họ luôn có cảm giác thèm ăn và dễ tiêu thụ nhiều calo hơn.

Hệ Vi Sinh Vật Đường Ruột Ảnh Hưởng Đến Cân Nặng

Không chỉ có gen, hệ vi sinh vật đường ruột cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng và chuyển hóa calo.

• Những người có hệ vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh có khả năng chuyển hóa chất béo và đường hiệu quả hơn, giúp kiểm soát cân nặng tốt hơn.
• Ngược lại, hệ vi sinh vật bị mất cân bằng có thể làm tăng khả năng hấp thụ calo và khiến cơ thể dễ tích trữ mỡ hơn.

Gen Quyết Định Nhưng Lối Sống Mới Là Yếu Tố Quan Trọng Nhất

Mặc dù gen có ảnh hưởng đến cân nặng, nhưng nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền chỉ đóng góp khoảng 40-70% vào nguy cơ béo phì, phần còn lại hoàn toàn có thể kiểm soát thông qua chế độ ăn uống, tập luyện và thói quen sinh hoạt.

Xem thêm: Cơ chế sinh học của bệnh tiểu đường là gì? Khi cơ thể mất kiểm soát glucose như thế nào? – Gluzabet

Làm Sao Để Kiểm Soát Cân Nặng Ngay Cả Khi Có Yếu Tố Di Truyền Bất Lợi?

Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Để Kiểm Soát Cân Nặng

Ưu Tiên Thực Phẩm Giàu Chất Xơ Và Protein

• Chất xơ giúp kéo dài cảm giác no, giảm lượng calo tiêu thụ trong ngày.
• Protein giúp duy trì khối lượng cơ bắp, tăng cường đốt cháy calo ngay cả khi nghỉ ngơi.
• Nên bổ sung thực phẩm như rau xanh, yến mạch, hạt chia, các loại đậu, ức gà, cá hồi vào chế độ ăn hàng ngày.

Hạn Chế Carbohydrate Tinh Chế Và Đường

• Carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, cơm trắng và đường tinh luyện có thể làm tăng đột biến insulin, kích thích lưu trữ mỡ.
• Thay vào đó, nên chọn ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, khoai lang để duy trì đường huyết ổn định và giảm nguy cơ tích trữ chất béo.

Tập Luyện Đúng Cách Để Hỗ Trợ Giảm Cân

Kết Hợp Cardio Và Tập Sức Mạnh

• Cardio (chạy bộ, bơi lội, nhảy dây) giúp đốt cháy calo nhanh chóng, giảm mỡ hiệu quả.
• Tập sức mạnh giúp tăng khối lượng cơ bắp, làm tăng tốc độ trao đổi chất và giúp cơ thể đốt mỡ ngay cả khi không tập luyện.

Chia Nhỏ Thời Gian Tập Nếu Không Có Nhiều Thời Gian

• Nếu không thể dành 1 tiếng mỗi ngày để tập luyện, có thể chia nhỏ thành các buổi ngắn 10-15 phút.
• Các bài tập cường độ cao ngắt quãng (HIIT) cũng là một cách hiệu quả để đốt mỡ trong thời gian ngắn.

Điều Chỉnh Giấc Ngủ Và Kiểm Soát Stress

• Ngủ không đủ giấc có thể làm rối loạn hormone leptin và ghrelin, khiến bạn dễ tăng cân hơn.
• Căng thẳng kéo dài làm tăng cortisol, một hormone gây tích tụ mỡ bụng.
• Giải pháp: Duy trì giấc ngủ từ 7-8 tiếng mỗi đêm, tập yoga hoặc thiền để giảm stress.

Kết Luận – Bạn Không Thể Thay Đổi Gen, Nhưng Có Thể Kiểm Soát Lối Sống

Di truyền có thể ảnh hưởng đến cân nặng, nhưng không có nghĩa là bạn không thể thay đổi được vóc dáng của mình. Dù có gen dễ tăng cân, bạn vẫn có thể kiểm soát bằng chế độ ăn uống hợp lý, tập luyện thường xuyên và điều chỉnh thói quen sinh hoạt. Thay vì đổ lỗi cho gen, hãy chủ động thay đổi lối sống để có một cơ thể khỏe mạnh và cân đối hơn.