Huyết áp là một trong những chỉ số quan trọng của sức khỏe, ảnh hưởng đến hoạt động của toàn bộ cơ thể. Theo nghiên cứu, khoảng 17% dân số Việt Nam bị huyết áp thấp và con số này có xu hướng tăng cao trong những năm gần đây. Vậy huyết áp thấp là gì và mức độ nào được coi là thấp?
Mục lục
Nguyên nhân gây huyết áp thấp
Huyết áp được xác định bởi hai chỉ số: huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. Huyết áp tâm thu là áp lực trong lòng động mạch khi tim co bóp và đẩy máu ra hệ thống tuần hoàn. Trái lại, huyết áp tâm trương là áp suất trong lòng động mạch khi tim nghỉ giữa hai lần co bóp. Theo đó, chỉ số huyết áp bình thường là 120/80 mmHg (huyết áp tâm thu/huyết áp tâm trương).
Huyết áp thấp là khi chỉ số huyết áp tâm thu nhỏ hơn 90 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương nhỏ hơn 60 mmHg, kết quả này đo được khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi. Với mức độ này, cơ thể sẽ không cung cấp đủ máu đến tim, não và các bộ phận khác, dẫn đến các triệu chứng khó chịu và có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe.
Các nguyên nhân chính gây ra huyết áp thấp bao gồm:
- Thay đổi nội tiết tố: Một số người có thể bị huyết áp thấp do thay đổi nội tiết tố, ví dụ như sau khi mang thai, trong giai đoạn mãn kinh hoặc bị suy giảm nội tiết tố giải phóng corticoids (ACTH) do căng thẳng.
- Bệnh lý tim mạch: Các bệnh lý về tim mạch như suy tim, van tim, rối loạn điện giải vành có thể gây huyết áp thấp.
- Bệnh lý tiểu đường: Huyết áp thấp cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiểu đường, khi cơ thể thiếu insuline.
- Chức năng gan suy yếu: Gan có vai trò quan trọng trong việc duy trì huyết áp ổn định bằng cách điều chỉnh lượng hormon được tiết ra. Khi chức năng gan suy yếu, cơ thể có thể không đáp ứng đủ để duy trì huyết áp ổn định.
- Điều kiện thời tiết: Thay đổi nhiệt độ, độ ẩm và áp lực khí quyển cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp, khiến nó giảm xuống mức thấp hơn bình thường.
Triệu chứng của huyết áp thấp
Một người khỏe mạnh bình thường khi đo thấy chỉ số huyết áp thấp thường không có triệu chứng gì và không cần điều trị vì đây không phải là bệnh. Tuy nhiên, khi cơ thể không đáp ứng đủ để duy trì huyết áp ổn định, các triệu chứng sau có thể xuất hiện:
- Cảm thấy hoa mắt, chóng mặt: Đây là triệu chứng rất thường gặp của huyết áp thấp. Vì máu không đủ đến não, cơ thể sẽ có biểu hiện hoa mắt và chóng mặt.
- Buồn nôn, cơn co giật: Khi máu không được cung cấp đủ đến các bộ phận quan trọng như tim và não, cơ thể sẽ báo động qua các cơn buồn nôn và co giật.
- Mỏi mệt, khó tập trung: Thiếu máu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mỏi mệt và khó tập trung. Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng này khi đang làm việc hay đi lại, có thể đó là dấu hiệu của huyết áp thấp.
- Đau đầu: Thiếu máu cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến đau đầu, đặc biệt là ở vùng trán và gáy.
- Tăng huyết áp khi thay đổi tư thế: Khi đứng dậy từ tư thế nằm hoặc ngồi lâu ngày, cơ thể cần thời gian để điều chỉnh huyết áp. Tuy nhiên, với những người bị huyết áp thấp, sự thay đổi tư thế này có thể dẫn đến tăng huyết áp đột ngột.
Tác hại của huyết áp thấp đối với sức khỏe
Huyết áp thấp không được xem là một căn bệnh, nhưng nó có thể gây ra những tác hại tiềm ẩn cho sức khỏe nếu không điều trị đúng cách. Các tác hại của huyết áp thấp bao gồm:
- Thiếu máu não: Khi máu không đủ đến não, các tế bào não sẽ bị thiếu oxy và chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động. Điều này có thể gây ra những tổn thương vĩnh viễn cho não và ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh.
- Suy giảm chức năng tim: Máu không được cung cấp đủ đến tim sẽ khiến cơ quan này suy giảm chức năng. Điều này có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy tim, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
- Nguy cơ đau tim và đột quỵ: Huyết áp thấp có thể gây ra những tác hại lớn đến tim và não, như đau tim và đột quỵ. Đặc biệt là với những người bị bệnh tim mạch và cao tuổi.
- Thiếu máu cơ: Máu không được cung cấp đủ đến các cơ quan và mô trong cơ thể có thể dẫn đến thiếu máu cơ, khiến cơ thể yếu ớt và suy giảm khả năng vận động.
Cách kiểm soát và điều trị huyết áp thấp
Để kiểm soát và điều trị huyết áp thấp, bạn cần liên hệ với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và chẩn đoán đầy đủ. Tùy vào nguyên nhân gây ra huyết áp thấp, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc hoặc chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:
- Dùng thuốc: Nếu nguyên nhân gây huyết áp thấp là do bệnh lý tim mạch hay thay đổi nội tiết tố, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để điều chỉnh huyết áp về mức bình thường.
- Điều chỉnh tư thế và lối sống: Bạn có thể cảm thấy hoa mắt, chóng mặt khi đứng dậy nhanh chóng, do đó bạn có thể điều chỉnh tư thế từ dựa sang đứng để giúp cơ thể thích nghi dần. Thêm vào đó, tăng cường hoạt động thể chất và ăn uống lành mạnh cũng là các biện pháp hữu ích để kiểm soát huyết áp thấp.
- Điều trị căn bệnh cơ sở: Nếu huyết áp thấp là dấu hiệu của một bệnh lý khác, bạn cần điều trị căn bệnh này để giảm triệu chứng huyết áp thấp.
- Sử dụng thuốc thông minh: Công nghệ đã cho ra đời những thiết bị giám sát sức khỏe thông minh, như đồng hồ đo huyết áp, giúp bạn tự kiểm soát huyết áp một cách đơn giản và tiện lợi.
Lưu ý khi tự điều trị huyết áp thấp tại nhà
Nếu bạn không có điều kiện tới bệnh viện hoặc muốn tự kiểm soát huyết áp thấp tại nhà, bạn cần lưu ý các điều sau:
- Đo đúng cách: Để có kết quả chính xác, bạn cần đo huyết áp khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi và đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Kiểm tra thường xuyên: Để biết được liệu mức huyết áp của bạn có ổn định hay không, bạn cần kiểm tra thường xuyên, ít nhất là 2 lần mỗi tuần.
- Theo dõi triệu chứng: Nếu bạn thấy xuất hiện các triệu chứng khó chịu do huyết áp thấp, hãy nghỉ ngơi và điều chỉnh tư thế cho thích hợp.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Thực hiện những bài tập nhẹ nhàng để cơ thể tăng cường sức khỏe và cải thiện tuần hoàn máu, giúp huyết áp ổn định hơn.
Kết luận
Trên đây là những thông tin cơ bản về huyết áp thấp, từ nguyên nhân, triệu chứng, tác hại cho sức khỏe đến cách kiểm soát và điều trị. Huyết áp thấp không nên bị coi thường, mà cần được chăm sóc và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của huyết áp thấp, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị đúng cách. Đồng thời, lưu ý các biện pháp tự chăm sóc sức khỏe hàng ngày để duy trì huyết áp ổn định và cải thiện chất lượng cuộc sống. Chúc bạn luôn khỏe mạnh và hạnh phúc!
Các bài liên quan:
- Uống trà gì để giảm mỡ máu tốt nhất
- Tăng lipid máu: Nguyên nhân, nguy cơ và cách phòng ngừa
- Sự thật về “rau diếp cá trị mỡ máu”