Biến chứng mắt – đái tháo đường khó chữa hơn bạn nghĩ!

Biến chứng mắt – đái tháo đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên toàn cầu. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân chỉ tập trung kiểm soát đường huyết mà chưa thực sự quan tâm đến sức khỏe thị giác. Không giống như biến chứng tim mạch hay thần kinh, tổn thương mắt do tiểu đường tiến triển âm thầm nhưng lại rất khó hồi phục nếu không được phát hiện sớm. Vậy tại sao mắt lại là cơ quan dễ bị tổn thương nhất? Có những phương pháp nào giúp ngăn chặn biến chứng này? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Vì sao biến chứng mắt – đái tháo đường tiến triển nhanh và khó điều trị?

Cấu trúc đặc biệt của mắt khiến nó dễ tổn thương

Mắt là một cơ quan nhỏ nhưng lại có hệ thống mao mạch dày đặc để cung cấp oxy và dưỡng chất cho võng mạc. Khi đường huyết tăng cao trong thời gian dài, các mao mạch này bị tổn thương dẫn đến hiện tượng rò rỉ máu và dịch. Kết quả là bệnh nhân có thể bị phù hoàng điểm, xuất huyết võng mạc và nghiêm trọng hơn là mất thị lực vĩnh viễn.

Không giống như các cơ quan khác, võng mạc không có khả năng tự tái tạo mạnh mẽ. Một khi tế bào thần kinh thị giác bị tổn thương, việc phục hồi gần như là không thể. Đó là lý do tại sao biến chứng mắt – đái tháo đường nguy hiểm hơn chúng ta nghĩ.

So sánh với biến chứng tim mạch và thần kinh

Nhiều người thường lo lắng về các biến chứng như tim mạch hay thần kinh mà chưa thực sự nhận thức rõ mức độ nghiêm trọng của biến chứng mắt. Dưới đây là một số điểm so sánh:

• Biến chứng tim mạch: Có thể kiểm soát bằng thuốc huyết áp, statin, hoặc can thiệp phẫu thuật như đặt stent mạch vành.
• Biến chứng thần kinh: Gây tê bì, đau nhức, nhưng ít khi ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống bằng thị lực.
• Biến chứng mắt: Tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ban đầu nhưng khi phát hiện thì thường đã ở giai đoạn muộn.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, chỉ trong vòng 5 – 10 năm sau khi phát hiện đái tháo đường, nguy cơ mắc bệnh võng mạc tiểu đường có thể lên đến 60%. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể đối mặt với nguy cơ mất thị lực hoàn toàn.

Xem thêm: Biến Chứng Đái Tháo Đường Không Đáng Sợ Nếu Bạn Biết Cách Kiểm Soát

Các nghiên cứu y khoa mới nhất về điều trị biến chứng mắt – đái tháo đường

Liệu pháp sinh học: Thuốc ức chế VEGF

Một trong những phương pháp tiên tiến nhất hiện nay là sử dụng thuốc ức chế VEGF (Vascular Endothelial Growth Factor). VEGF là một loại protein thúc đẩy sự phát triển của các mạch máu bất thường trong mắt, gây rò rỉ dịch và tổn thương võng mạc.

Các thuốc như Bevacizumab, Ranibizumab, Aflibercept giúp ngăn chặn quá trình này, từ đó giảm phù hoàng điểm và cải thiện thị lực đáng kể. Theo một nghiên cứu mới nhất năm 2024, bệnh nhân sử dụng liệu pháp này ở giai đoạn sớm có tỷ lệ duy trì thị lực tốt lên đến 70% sau 3 năm điều trị.

Phương pháp laser quang đông

Đối với những bệnh nhân bị võng mạc tiểu đường không tăng sinh, laser quang đông là một lựa chọn hiệu quả. Bằng cách sử dụng tia laser để đốt các mạch máu bất thường, phương pháp này giúp giảm nguy cơ mất thị lực đến 50%. Tuy nhiên, điều trị laser không thể khôi phục thị lực đã mất, mà chỉ giúp ngăn chặn bệnh tiến triển xấu hơn.

Phẫu thuật cắt dịch kính (Vitrectomy) trong trường hợp nặng

Nếu bệnh nhân đã bị xuất huyết võng mạc nặng hoặc bong võng mạc, phẫu thuật cắt dịch kính sẽ là giải pháp cuối cùng. Bác sĩ sẽ loại bỏ máu đông và dịch bất thường bên trong mắt để giúp cải thiện thị lực. Tuy nhiên, tỷ lệ thành công phụ thuộc rất nhiều vào mức độ tổn thương trước đó.

Người bệnh cần làm gì để ngăn ngừa biến chứng mắt ngay từ hôm nay?

Kiểm soát đường huyết chặt chẽ

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng HbA1c dưới 7% có thể giảm đến 76% nguy cơ mắc bệnh võng mạc tiểu đường. Ngoài ra, kiểm soát tốt huyết áp và cholesterol cũng là yếu tố quan trọng để bảo vệ đôi mắt.

Một số mẹo giúp duy trì đường huyết ổn định:

• Chế độ ăn hợp lý: Hạn chế thực phẩm giàu đường, tinh bột nhanh hấp thu.
• Vận động thường xuyên: Đi bộ 30 phút mỗi ngày giúp giảm đề kháng insulin.
• Dùng thuốc đúng chỉ định: Không tự ý bỏ thuốc điều trị đái tháo đường.

Kiểm tra mắt định kỳ, ngay cả khi chưa có triệu chứng

Một trong những sai lầm phổ biến là bệnh nhân chỉ đi khám mắt khi thị lực bắt đầu giảm. Lúc này, tổn thương có thể đã quá nghiêm trọng để điều trị hiệu quả.

• Người mới phát hiện đái tháo đường: Kiểm tra mắt ít nhất 1 lần/năm.
• Người có dấu hiệu bệnh võng mạc: Kiểm tra 6 tháng/lần hoặc theo chỉ định bác sĩ.

Bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh và tổn thương oxy hóa

Ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính có thể làm tổn thương võng mạc nhanh hơn. Để bảo vệ mắt, người bệnh nên:

• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử quá lâu.
• Bổ sung thực phẩm tốt cho mắt: Các chất chống oxy hóa như lutein, zeaxanthin (có trong rau xanh, cà rốt, ngô) giúp bảo vệ võng mạc khỏi tổn thương.
• Đeo kính chống tia UV khi ra ngoài trời.

Xem thêm: 7 Mẹo Vàng Giúp Hạ Đường Huyết Tại Nhà Không Cần Thuốc Nhanh Chóng

Kết luận

Biến chứng mắt – đái tháo đường không chỉ phổ biến mà còn rất khó chữa trị nếu phát hiện muộn. Tuy nhiên, bệnh nhân hoàn toàn có thể ngăn ngừa nguy cơ mất thị lực bằng cách kiểm soát đường huyết tốt, đi khám mắt định kỳ và áp dụng các phương pháp điều trị tiên tiến ngay từ giai đoạn đầu. Đừng đợi đến khi mắt mờ rồi mới hành động!