Biến chứng thận – đái tháo đường: Khi nhận ra thì đã quá muộn?

Biến chứng thận – đái tháo đường là một trong những hậu quả nguy hiểm nhất của căn bệnh mãn tính này. Tuy nhiên, vì không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, nhiều bệnh nhân chỉ phát hiện khi đã bước vào suy thận giai đoạn cuối, buộc phải chạy thận hoặc ghép thận để duy trì sự sống. Liệu có cách nào để nhận biết sớm và phòng ngừa biến chứng thận do đái tháo đường trước khi quá muộn? Hãy cùng tìm hiểu.

Biến chứng thận – đái tháo đường: “Sát thủ thầm lặng”

Bệnh thận do đái tháo đường (bệnh thận tiểu đường) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mãn tính trên toàn cầu. Điều đáng lo ngại là tổn thương thận diễn ra âm thầm trong nhiều năm, khiến người bệnh không hề hay biết cho đến khi chức năng thận suy giảm nghiêm trọng.

Các giai đoạn đầu của bệnh thận thường không có triệu chứng. Người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường mà không nhận ra rằng thận của họ đang dần mất đi khả năng lọc độc tố. Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn 4-5 (suy thận nặng), lúc này các dấu hiệu mới xuất hiện rõ ràng như:

• Phù nề chân, tay do cơ thể tích nước.
• Tăng huyết áp không kiểm soát được, dù đã dùng thuốc điều trị.
• Mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn do độc tố tích tụ trong máu.
• Nước tiểu có bọt hoặc thay đổi màu sắc, dấu hiệu của protein niệu.

Lúc này, bệnh nhân gần như không còn khả năng hồi phục, chỉ có thể chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Tại sao thận lại là “nạn nhân thầm lặng” của bệnh tiểu đường?

Tiểu đường ảnh hưởng đến thận theo cơ chế tăng áp lực lên cầu thận, khiến các mạch máu nhỏ trong thận bị tổn thương theo thời gian. Tuy nhiên, không giống như tim mạch, thận không có cơ chế tự phục hồi.

Khi tim bị tổn thương, nếu bệnh nhân có lối sống lành mạnh và tuân thủ điều trị, tim vẫn có thể dần thích nghi và hồi phục phần nào. Nhưng với thận, một khi các đơn vị lọc (nephron) đã bị hư hại, chúng không thể tái tạo lại được.

Đó là lý do tại sao bệnh thận do tiểu đường tiến triển nhanh hơn và nghiêm trọng hơn so với biến chứng tim mạch.

Xem thêm: Quên Tiêm Insulin Có Sao Không? Cảnh Báo Những Rủi Ro Bạn Không Nên Bỏ Qua

Những dấu hiệu “tưởng chừng vô hại” nhưng thực ra là báo động đỏ của bệnh thận

Bệnh thận do đái tháo đường thường tiến triển âm thầm, khiến người bệnh dễ dàng bỏ qua những dấu hiệu ban đầu. Chỉ đến khi tình trạng đã nghiêm trọng, các triệu chứng mới trở nên rõ ràng. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ cơ thể, bạn có thể nhận thấy những cảnh báo sớm của biến chứng thận, giúp phát hiện bệnh kịp thời trước khi quá muộn.

1. Tiểu đêm thường xuyên hơn

Bạn có nhận thấy mình phải thức dậy để đi tiểu nhiều hơn một lần mỗi đêm, ngay cả khi không uống nhiều nước vào buổi tối? Điều này có thể là dấu hiệu thận đang gặp vấn đề. Khi thận suy yếu, khả năng lọc và cô đặc nước tiểu bị ảnh hưởng, dẫn đến việc bài tiết nước tiểu nhiều hơn vào ban đêm. Đây là một trong những tín hiệu đầu tiên cho thấy chức năng thận đang suy giảm.

2. Bọt trong nước tiểu – Dấu hiệu của protein niệu

Một dấu hiệu rất đặc trưng của bệnh thận là nước tiểu có bọt trắng nhiều và lâu tan. Nếu bạn thấy bọt nước tiểu giống như khi đánh lòng trắng trứng, hãy cẩn thận! Điều này có thể do protein bị rò rỉ vào nước tiểu (protein niệu) – dấu hiệu rõ ràng cho thấy các cầu thận đang bị tổn thương và không thể giữ lại protein quan trọng cho cơ thể.

Thông thường, thận khỏe mạnh sẽ giữ lại protein và chỉ đào thải các chất cặn bã. Nhưng khi thận bị tổn thương, protein sẽ “rò rỉ” ra ngoài theo nước tiểu, làm xuất hiện bọt trắng. Nếu bạn nhận thấy dấu hiệu này thường xuyên, hãy kiểm tra chức năng thận ngay lập tức.

3. Huyết áp tăng không kiểm soát – Cảnh báo suy thận tiềm ẩn

Thận không chỉ có chức năng lọc máu mà còn đóng vai trò quan trọng trong điều hòa huyết áp. Khi chức năng thận suy giảm, cơ thể sẽ giữ lại muối và nước nhiều hơn, đồng thời sản xuất một số hormone làm tăng huyết áp.

Hệ quả là huyết áp sẽ tăng cao một cách bất thường, dù bạn đã sử dụng thuốc điều trị. Nếu bạn có tiền sử tiểu đường mà đột nhiên huyết áp khó kiểm soát, hãy nghĩ ngay đến khả năng biến chứng thận đang bắt đầu hình thành.

4. Sưng phù chân tay vào buổi sáng – Dấu hiệu thận tích nước

Một số người bệnh nhận thấy chân, tay hoặc vùng mí mắt bị sưng nhẹ vào buổi sáng, nhưng lại cho rằng đó chỉ là do ngủ sai tư thế hoặc ăn mặn vào tối hôm trước. Tuy nhiên, thực tế đây có thể là dấu hiệu thận đang bị suy yếu, không còn khả năng đào thải nước và muối hiệu quả.

Khi chất lỏng bị tích tụ trong cơ thể, bạn có thể cảm thấy bàn chân bị nặng nề, giày dép trở nên chật hơn hoặc nhẫn khó tháo ra. Nếu tình trạng này kéo dài, đặc biệt là kèm theo những dấu hiệu như mệt mỏi, tiểu đêm hoặc tăng huyết áp, bạn cần đi kiểm tra thận càng sớm càng tốt.

Có hy vọng chữa khỏi biến chứng thận – đái tháo đường không?

Hiện nay, không có cách nào chữa khỏi hoàn toàn bệnh thận tiểu đường. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm, bệnh có thể được kiểm soát và làm chậm tiến triển bằng các biện pháp sau:

1. Kiểm soát đường huyết chặt chẽ

Giữ mức đường huyết ổn định là cách hiệu quả nhất để giảm áp lực lên thận. Mục tiêu cần đạt:

• HbA1c < 7%
• Đường huyết lúc đói: 80-130 mg/dL
• Đường huyết sau ăn 2 giờ: <180 mg/dL

2. Giảm huyết áp về mức an toàn

• Nếu bạn bị tăng huyết áp, hãy đảm bảo huyết áp luôn dưới 130/80 mmHg để giảm nguy cơ suy thận nhanh chóng.
• Các nhóm thuốc hạ huyết áp như ACE inhibitors hoặc ARBs thường được khuyến nghị cho bệnh nhân tiểu đường có biến chứng thận.

3. Điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý

• Giảm muối: Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, nước mắm, dưa cà muối.
• Kiểm soát đạm: Ăn vừa đủ lượng đạm để giảm tải cho thận, khoảng 0.6 – 0.8g protein/kg cân nặng/ngày.
• Bổ sung rau xanh, trái cây ít đường để cung cấp chất chống oxy hóa, giúp thận giảm viêm.
• Bổ sung các thực phẩm chức năng để kiểm soát đường huyết như sữa tiểu đường Gluzabet,…

4. Khám sức khỏe định kỳ để theo dõi chức năng thận

Bệnh nhân tiểu đường nên xét nghiệm chức năng thận ít nhất 1-2 lần/năm, bao gồm:

• Xét nghiệm albumin niệu: Phát hiện protein trong nước tiểu, dấu hiệu sớm của tổn thương thận.
• Định lượng creatinine máu & eGFR: Kiểm tra mức độ lọc của thận.

5. Dùng thuốc bảo vệ thận theo chỉ định bác sĩ

Hiện nay, một số loại thuốc như SGLT2 inhibitors (Empagliflozin, Dapagliflozin) đã được chứng minh giúp bảo vệ thận, làm chậm tiến triển suy thận ở bệnh nhân tiểu đường.

Xem thêm: Biến chứng tim mạch – đái tháo đường: Hiểm họa thật sự chứ không phải tăng đường huyết?

Kết luận

Biến chứng thận – đái tháo đường là một sát thủ thầm lặng, thường chỉ được phát hiện khi đã quá muộn. Tuy nhiên, nếu bạn chủ động kiểm tra sức khỏe, nhận biết dấu hiệu sớm và có biện pháp kiểm soát kịp thời, hoàn toàn có thể làm chậm tiến triển bệnh và tránh nguy cơ suy thận giai đoạn cuối.

👉 Đừng để khi phát hiện mới hối tiếc! Nếu bạn đang sống chung với tiểu đường, hãy kiểm tra chức năng thận định kỳ và thực hiện lối sống lành mạnh ngay từ hôm nay.